Co to jest protezowanie oczodołu i czym różni się od protezy oka?

Chociaż większość pacjentów każde sztuczne oko nazywa protezą, protezowanie oczodołu i wykonanie protezy oka to dwa zupełnie różne zabiegi, chociaż o podobnym celu – poprawie wyglądu pacjenta i poprawie warunków anatomicznych oczodołu. W dzisiejszym wpisie postaramy się wytłumaczyć różnice pomiędzy nimi.

Utrata oka – proteza, czy epiproteza?

Należy zacząć od ustalenia odpowiedniej nomenklatury. Pacjenci, którzy stracili całą gałkę oczną, wymagają protezowania oczodołu, czyli implantu gałki ocznej. Można też stosować protezę oka, która częściowo ma zbliżoną funkcję do implantu, tylko dodatkowo od przodu pokrywa naczynia spojówki i twardówki oraz tęczówkę wraz ze źrenicą. Jednak ci, którzy stracili część oka, korzystają zazwyczaj z protez częściowych, czyli epiprotez – również potocznie nazywanych protezami.

Na czym polega protezowanie oczodołu?

Protezowanie oczodołu polega na wszczepieniu implantu, który najprościej mówiąc – imituje kształt gałki ocznej. Implant jest zwykle biały i pokrywa się go własną spojówką pacjenta. Implant jest konieczny, by w oczodole wytwarzało się właściwe ciśnienie oczodołowe, wpływające na ukształtowanie załamków powiekowych i zapobiega zapadnięciu się oczodołów, a tym samym całej twarzoczaszki. Do implantu przyszywa się mięśnie gałkoruchowe, które w przyszłości będą nadawały ruch implantowi oraz leżącej na nim epiprotezie. Protezowanie oczodołu może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Protezowanie pierwotne ma miejsce wtedy, gdy podczas operacji usunięcia gałki ocznej (enukleacji) lub przy wrodzonym braku gałki ocznej od razu wszczepiany jest implant. Protezowanie nazywane jest wtórnym wtedy, gdy zabieg usunięcia gałki i wszczepienia implantu nie są wykonywane w tym samym czasie. Można go wykonać nawet wiele lat później.

Jak zbudowana jest epiproteza?

Cienka proteza oka imitująca wygląd prawdziwego oka to epiproteza. Tę pacjent zakłada i zdejmuje z gałki ocznej sam. W przypadku epiprotez drukowanych 3D tęczówkę i źrenicę produkuje się na zasadzie fotokopii — specjalnej metody druku ze zdjęcia drugiego, zdrowego oka. Dzięki temu perfekcyjnie oddaje ona wygląd prawdziwego oka i idealnie pasuje do oka zdrowego. W przypadku innych rodzajów protez kolory tęczówki zwykle dostępne są z puli oferowanej w danej pracowni protetycznej. Poruszający się implant nadaje epiprotezie ruchomość, która można być bardzo zbliżona do zdrowego oka.

Jak powstają protezy i epiprotezy?

Dotychczas protezy produkowane były ze szkła lub akrylu. Oba typy miały jednak sporo wad. Proteza ze szklana groziła rozbiciem się na ostre kawałki, akryl z kolei uczulał część pacjentów, a do tego miał tendencje do żółknięcia. Nasze protezy drukujemy za pomocą drukarek 3D z całkowicie biozgodnych, hipoalergicznych polimerów, co pozwala  zminimalizować wystąpienie wspomnianych problemów. Niezwykle ważne jest jednak to, że wykorzystywana technologia skanowania 3D pozwala precyzyjnie dopasować kształt i rozmiar protezy do oczodołu pacjenta, ale też perfekcyjnie odwzorować jego tęczówkę, źrenicę i… błysk w oku! Druk 3D jest też tańszy, niż ręczne wykonywanie protez wspomnianymi metodami z ręcznym malowaniem tęczówki, przez co zarówno protezy jak i epiprotezy stają się dostępniejsze dla większej liczby pacjentów.